Tag: Gabriel Sławiński

Książka „Gabriel Sławiński – późnobarokowy malarz w służbie Kościoła i Cerkwi” to bardzo bogato ilustrowana pozycja. Czytelnik znajdzie tu ponad 400, głównie kolorowych ilustracji, z czego niektóre są całostronicowe. Pani Grafik się spisała:) Niektóre dzieła sztuki dopiero w tej publikacji doczekały się barwnych reprodukcji.

Książkę możesz kupić tu:

http://mnk.pl/sklep/produkt/gabriel-slawinski-poznobarokowy-malarz-w-sluzbie-kosciolowi-i-cerkwi

Spis treści

Skróty

Wprowadzenie

CZĘŚĆ PIERWSZA: Uwagi metodologiczne

I. Problem tradycji w późnym malarstwie cerkiewnym (2. poł. XVII–XVIII w.)
na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej w kontekście praktyki artystycznej malarzy
w służbie Kościoła i Cerkwi
1. Tendencje w badaniach nad późnym malarstwem ikonowym
2. Metodologiczne paradygmaty oraz inne zjawiska determinujące
dotychczasowe badania nad późnym malarstwem ikonowym
3. Postulaty badawcze dotyczące późnych ikon w Rzeczypospolitej (2. poł. XVII–XVIII w.)

II. Tożsamość peryferii i sposoby rekonstrukcji ich perspektywy
1. Łańcuchowy model inspiracji a geneza stylu peryferyjnego malarza
oraz nurt dekoracyjny w malarstwie monumentalnym Europy Środkowej XVIII w.
2. Podsumowania i postulaty badawcze w studiach nad sztuką środkowoeuropejskich peryferii

III. Terminologia: tradycja malarstwa ikonowego, tradycja Cerkwi,
własna tradycja cerkiewna, centrum a peryferie, łańcuchowy model inspiracji

CZĘŚĆ DRUGA: Dzieła Gabriela Sławińskiego

W służbie Cerkwi

I. Freski i ikony w dawnej cerkwi Wniebowzięcia NMP w Klesztowie
1. Sygnatura. Stan badań
2. Fundatorzy
3. Dzieje cerkwi i jej wyposażenia. Rekonstrukcja późnobarokowego wystroju
4. Konserwacje fresków i ich konsekwencje
5. Opis zespołu cerkiewnego
6. Program ideowy fresków i ikon
7. Unicki wątek treściowy. Patriotyczny wymiar programu ideowego cerkwi

II. Wokół fresków i ikon w Klesztowie — problem tożsamości tegowiecznej Cerkwi
1. Uwarunkowania charakteru i odbioru tegowiecznych wystrojów unickich cerkwi
w Rzeczypospolitej w 2. poł. XVIII w.
2. Recepcja malarstwa iluzjonistycznego w cerkwiach unickich
na terenie pogranicza wyznaniowego Rzeczypospolitej w 2. poł. XVIII w.
3. Tegowieczny wystrój cerkwi a obrzędowość
4. Wstępne wnioski i postulaty w badaniach nad tegowiecznymi wystrojami cerkwi

III. Wokół ikony z Tyszowiec — problem tradycji Cerkwi
1. Tradycja malarstwa ikonowego w Bizancjum a w ruskiej Cerkwi
nowożytnej (XVII–XVIII w.) na przykładzie techniki artystycznej ikon
2. Wybrane tendencje w XVII-wiecznym piśmiennictwie o ikonach
znamienne dla definiowania tradycji malarstwa ikonowego w XVIII w.
A) Koncepcja „żywomalowania” i „świetlistych” oblicz Josifa Władimirowa
B) Koncepcja „żywomalowania” a twórczość Jakuba Suszy,
Pawła z Aleppo i Symeona Połockiego
3. Podobieństwo ikon do pierwowzoru w wybranych źródłach i dziełach
sztuki cerkiewnej XVIII w.

IV. Ikony dla cerkwi św. Mikity Męczennika w Tyszowcach-Zamłyniu
1. Sygnatura. Stan badań
2. Datowanie, Fundacja i liczba tyszowieckich ikon Sławińskiego
na podstawie sygnatury na ikonie św. Mikołaja
3. Dzieje cerkwi św. Mikity i jej wyposażenia
4. Ikona św. Mikołaja na tle wizerunków świętych w twórczości Sławińskiego
5. Charakter i odbiór ikony św. Mikołaja — analiza pod kątem definiowania
tradycji malarstwa ikonowego w XVIII w.

V. Podsumowanie działalności Sławińskiego w służbie Cerkwi. 
„Bizantyńska” potrzeba posiadania własnej tradycji w nowożytnych kręgach cerkwi 
na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej w XVIII w.


W służbie Kościoła

VI. Freski i obraz w kościele św. Wawrzyńca w Żółkiewce
1. Sygnatura. Stan badań
2. Dzieje kościoła i jego wyposażenia z rekonstrukcją wystroju w XVIII w.
3. Zachowane elementy XVIII-wiecznego malarsko-snycerskiego wyposażenia.
Wzmianka o szlachcicu „Gabrielu Sławińskim”
4. Wtórne snycerskie wyposażenie murowanego kościoła
5. Konserwacje fresków
6. Opis kościoła
7. Program ideowy fresków i obrazów

VII. Cykl obrazów z bernardyńskiego klasztoru w Radecznicy
1. Stan badań
2. Datowanie cyklu Sławińskiego na podstawie sygnatury i innych inskrypcji na obrazach
3. Dzieje konwentu w Radecznicy i kościoła w Łabuniach a dzieje obrazów Sławińskiego
A) Cykl Sławińskiego w Radecznicy
B) Transport obrazów do Łabuń
C) Powrót obrazów do Radecznicy
4. Szczegóły konserwacji obrazów
5. Datowanie i autorstwo innych niż Sławińskiego obrazów z Radecznicy
6. Pochodzący z Radecznicy obraz Święty Antoni jako admirał 
walczy z Maurami o miasto Oran — kolejne dzieło Sławińskiego?
7. Analiza cyklu obrazów Sławińskiego w kontekście
wcześniejszych i późniejszych przekazów
8. Styl Sławińskiego a dawny wzór
9. Patriotyczny wymiar cyklu poświęconego św. Antoniemu

VIII. Malowidła nawy i kaplic w paulińskim kościele św. Ludwika króla we Włodawie
1. Stan badań
2. Dzieje konwentu z uwzględnieniem wystrojów nieistniejącej przyklasztornej
kaplicy i zachowanego kościoła
3. Późniejsze partie malowideł monumentalnych i ich konserwacje
4. Podział autorstwa malowideł monumentalnych. Opis kościoła
5. Program ideowy malowideł monumentalnych i obrazów
A) Pierwsza oś ideowa — powstanie, symbolika, misja i typy wiernych Kościoła
B) Druga oś ideowa — naśladowanie Chrystusa celem wiernych Kościoła
6. Fundatorski wątek świętych władców
7. Propagandowy wymiar eklezjalno-paulińskiego programu ideowego.
Wątki węgierskie i papieskie

IX. Wątpliwe atrybucje Sławińskiemu

CZĘŚĆ TRZECIA: Styl Gabriela Sławińskiego

I. Charakter stylu Sławińskiego a zjawisko sieci inspiracji artystycznych

II. Architektura iluzjonistyczna i motywy dekoracyjne
1. Ulubione motywy dekoracyjno-architektoniczne Sławińskiego
w kontekście formy detalu Andrei Pozza
2. Charakter i funkcje architektury iluzjonistycznej

III. Partie figuralne
1. Analiza partii figuralnych pod kątem sposobów i konsekwencji wykorzystania wzorów
2. Problem stylowego i jakościowego zróżnicowania partii figuralnych
w następstwie użycia wzorów graficznych
3. Problem określania pokrewieństwa na podstawie partii figuralnych
4. Kompilacyjna metoda pracy artystów a programy ideowe

IV. Paleta barwna i modelunek światłocieniowy

V. Przyczynek do badań nad nurtem dekoracyjnym w malarstwie monumentalnym XVIII w.
w Europie Środkowej
1. Rola rycin w kształtowaniu nurtu dekoracyjnego
2. Sławiński wobec dwóch odmian nurtu dekoracyjnego w Rzeczypospolitej XVIII w.
na tle wybranych dzieł Europy Środkowej

VI. Podsumowanie analizy stylu peryferyjnego artysty

CZĘŚĆ CZWARTA: Życie Gabriela Sławińskiego

I. Informacje biograficzne w autorskich inskrypcjach Sławińskiego

II. Sławińscy w Rzeczypospolitej
1. Sławińscy na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej
2. Początki rodu Sławińskich w Wielkopolsce

Zakończenie

Bibliografia

Aneksy
1. Schemat nieadekwatnej metody badań nad XVIII-wieczną sztuką cerkiewną
2. Inskrypcje w ramkach na obrazach Gabriela Sławińskiego
z klasztoru w Radecznicy (1780–1781) 
3. Podpisy miniaturowych scen na dwóch obrazach Gabriela Sławińskiego
z klasztoru w Radecznicy (1780–1781)
4. Inskrypcje na innych niż autorstwa Gabriela Sławińskiego obrazach w Radecznicy
z 2. ćw. XVIII w.
5. Najwcześniejsze wzmianki o Sławińskich / Sławieńskich / ze Sławna v. Sławina
w XIV i XV w. w Wielkopolsce

Indeks

Summary

Spis ilustracji

Ilustracje
I. Klesztów nr 1–71
II. Tyszowce nr 72–92
III. Żółkiewka nr 93–139
IV. Radecznica nr 140–186
V. Włodawa nr 187–255
VI. Styl nr 256–408

Książkę możesz kupić tu:

http://mnk.pl/sklep/produkt/gabriel-slawinski-poznobarokowy-malarz-w-sluzbie-kosciolowi-i-cerkwi

Gabriel Sławiński to artysta, którego twórczość zasługuje niewątpliwie na całościowe opracowanie. (…) Zadanie to (…) nie łatwe, gdyż nie dysponujemy praktycznie żadnymi informacjami dotyczącymi biografii malarza, który na dodatek pracował zarówno dla katolików, jak i unitów, a tradycyjnie sztukę obu tych kręgów kulturowych starano się badać w oparciu o odmienne założenia metodologiczne. (…) Jak zastrzega Autorka (…) nie jest to klasyczna monografia. (…) Sporo miejsca poświęcono (…) zagadnieniom teoretycznym, przede wszystkim metodologii badań nad malarstwem ikonowym (…) oraz inspirowanych, w znacznej mierze badaniami nad nowoczesnymi zjawiskami artystycznymi, rozważaniami na temat relacji centrum – prowincja – peryferie w sztuce.

Rozprawa o Sławińskim napisana została w oparciu zarówno o dobrze dobraną i wyselekcjonowaną literaturę przedmiotu, jak i starannie opracowane, a co najważniejsze prawidłowo zinterpretowane archiwalia, przede wszystkim kościelne wizytacje. (…)

Fakt, iż Sławiński pracował jednocześnie dla kościoła unickiego i katolickiego jest sprawą zasadniczą i kluczem do formalnej analizy jego twórczości. Odrzucenie ahistorycznych metod badania osiemnastowiecznych zjawisk artystycznych, w kręgu kościoła unickiego pozwoliło odmalować zupełnie inny obraz ówczesnej kultury, a to uważam za jedno z dwóch najważniejszych osiągnięć Autorki. Jej stanowisko w tej materii najlepiej oddają słowa: «(…) wnętrza cerkiewne nie muszą jednak oznaczać utraty wschodniej tożsamości religijnej przez wiernych Cerkwi unickiej w Rzeczypospolitej, jeśli tylko ową tożsamość rozumieć się będzie historycznie, a nie przez pryzmat chyba zbyt rozbudowanej symboliki cerkiewnego dziedzictwa właściwej XIX– i XX wiecznemu prawosławiu rosyjskiemu». (…)

Drugą zaletą książki o Sławińskim jest dobre usytuowanie jego twórczości w relacjach centrum-peryferie (oczywiście peryferie, a nie prowincja!!!), odrzucenie łańcuchowego modelu w poszukiwaniu artystycznej genealogii malarza. W pełni zgadzam się z Autorką, że przy bardzo złożonych mechanizmach inspiracji w malarstwie środkowoeuropejskim ostatniej ćwierci XVIII w. z jednej strony, a braku źródeł pisanych z drugiej, należy wykazać daleko idącą powściągliwość wobec próby wskazania nauczyciela Sławińskiego. (…)

Pracę można uznać za (…) wypełniającą sporą lukę w badaniach nad osiemnastowiecznym malarstwem polskim.

Z recenzji dr. hab. Krzysztofa Gombina

Książkę możesz kupić tu:

http://mnk.pl/sklep/produkt/gabriel-slawinski-poznobarokowy-malarz-w-sluzbie-kosciolowi-i-cerkwi